در دنیای دیجیتال جدید، بخش زیادی از مشتریان به جای موتورهای جستجوی سنتی، سراغ ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT میروند تا نیازشان را برطرف کنند. برای اینکه برند دیده شود، لازم است فراتر از فعالیتهای همیشگی سئو، در این فضا حضور داشته باشد. پیشبینی میشود که تا اوایل سال ۲۰۲۸، ترافیک ورودی از مدلهای زبانی بزرگ (LLMs)، جستجوی ارگانیک سنتی را پشت سر بگذارد. این مقاله اصول پایه برای نمایش درون نتایج جستجوی هوش مصنوعی و ابزارهایی که میتوان برای بهینهسازی محتوا در پلتفرمهایی همچون ChatGPT و حالت AI گوگل استفاده کرد را توضیح میدهد.
تصویر(۱)
۱. نظارت و ارزیابی حضور برند در جستجوی هوش مصنوعی
برای اینکه مشخص شود چه چیزی درست کار میکند یا نیاز به بهبود دارد و برند در مقایسه با رقبا چه جایگاهی دارد، اولین قدم بررسی وضعیت فعلی برند در جستجوی هوش مصنوعی است. این موضوع سه لایه دارد:
لایه اول: قابلیت دیده شدن و شهرت برند
قابلیت دیدهشدن و شهرت برند، نقشی اساسی در موفقیت کسبوکارها دارد. هرچه یک برند بیشتر در معرض دید مخاطبان قرار گیرد، احتمال جذب مشتریان جدید و تقویت اعتماد آنها افزایش مییابد. این دیدهشدن تنها به حضور در رسانهها محدود نیست؛ بلکه شامل هویت بصری منسجم، هدف مشخص و فعالیت مستمر در فضای دیجیتال نیز میشود. زمانی که برند بتواند تصویری واضح و قابلتشخیص ایجاد کند، به مرور در ذهن مخاطب ماندگار شده و شهرت آن تثبیت میشود. چنین شهرتی نهایتا موجب افزایش ارزش برند و تقویت جایگاه آن در حوزه هوش مصنوعی خواهد شد.
لایه دوم: سهم ترافیک مستقیم
گام بعدی، بررسی این است که آیا ارجاعات AI واقعاً باعث جذب بازدیدکننده به سایت میشوند یا خیر.
اما نکته اینجا است که حضور در جستجوی هوش مصنوعی همیشه به معنای دریافت فوری ترافیک نخواهد بود زیرا کاربران ممکن است:
- اصلاً روی لینک کلیک نکنند.
- بعداً با دستگاه دیگری به سایت سر بزنند.
- به جای دنبال کردن لینک، نام برند را جستجو کنند.
در عین حال، راههایی برای بررسی این اثر وجود دارد. باید به سراغ ترافیک ارجاعی، لاگهای مستقیم و هر دادهای رفت که بتواند نشان دهد یک کلیک یا خزش (Crawl) از سمت پلتفرم AI به سایت انجام شده است.
ابتدا آنالیتیکس سایت را برای منابع ارجاعی مرتبط با AI بررسی کنید. در Google Analytics به مسیر Reports > Acquisition > Traffic acquisition مراجعه و بعد شاخص اصلی را روی “Session source/medium” قرار دهید.
به دنبال منابع ارجاعی مرتبط با AI همچون موارد زیر باشید:
- chatgpt.com / referral
- perplexity.ai / referral
- copilot.microsoft.com / referral
با استفاده از فیلتر میتوان این نتایج را سریعتر شناسایی کرد. این دادهها نشان میدهند چند نفر از طریق ابزارهای جستجوی هوش مصنوعی روی سایت کلیک کردهاند. سپس، لاگ فایلهای سرور را بررسی کنید. این فایلها تمام درخواستهای ارسالشده به سایت را ثبت میکنند. میتوان آنها را از طریق هاست یا FTP دانلود نمایید.
کافی است آخرین فایل لاگ را باز کنید و دنبال user agent هایی مثل ChatGPT-User یا PerplexityBot بگردید. این گزارشات نشان میدهند که چه زمانی ابزارهای AI از صفحات سایت بازدید کردهاند. البته این دادهها قطعی نیستند اما حداقل مشخص میکنند که آیا این ابزارها میتوانند به سایت دسترسی داشته باشند و آن را بخزند یا خیر.
لایه سوم: تأثیر بر کسبوکار
سومین لایه، مربوط به ارتباط این فعالیتها با نتایج واقعی کسبوکار مانند ثبتنام یا خرید است.
ممکن است کاربران برند را در یک پاسخ AI ببینند اما اقدام خود را بعداً، در دستگاهی دیگر یا از طریق کانالی متفاوت انجام دهند. بنابراین همیشه نمیتوان حضور در جستجوی AI را مستقیماً به تبدیلها (conversions) نسبت داد اما با این حال میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
- پیگیری تبدیلهای ناشی از ترافیک ارجاعی AI و همینطور افزایش ناگهانی ترافیک مستقیم که ممکن است تحت تأثیر ارجاعات AI باشند.
- دریافت دادههای مستقیم از تماسهای بخش فروش با پرسیدن سوالاتی همچون «اولین بار چطور با ما آشنا شدید؟» یا «چه چیزی باعث شد با ما تماس بگیرید؟»
- اضافه کردن یک فیلد با عنوان «چطور با ما آشنا شدید؟» به فرمها یا نظرسنجی پس از خرید و قرار دادن گزینه جستجوی هوش مصنوعی (مانند ChatGPT، Perplexity) در میان گزینهها
تصویر(۲)
۲. کسب اعتبار برای برند و حضور در جایگاه مهم جستجوی هوش مصنوعی
وقتی برند در سراسر وب شناخته شده و درباره آن صحبت میشود، احتمال بیشتری وجود دارد که در پاسخهای تولیدشده توسط AI نیز ظاهر گردد.
تحقیقات نشان میدهند که حجم جستجوی برند، قویترین عامل برای ذکر نام آن در چتباتهای AI به ویژه ChatGPT است اما موضوع فقط شهرت نیست. برند باید در جایگاه درستی حضور داشته باشد و به دلایل مرتبط، مورد استناد قرار گیرد.
چند تاکتیک مؤثر برای این کار:
- نوشتن پست مهمان در رسانههای معتبر جهت دیده شدن نام و تخصص برند در منابع قابل اعتمادی که مدلهای زبانی به آنها رجوع میکنند.
- همکاری با متخصصان در وبینارها، گزارشات یا تحقیقات مشترک برای کسب ارجاعات ارگانیک در AI
- انتشار مطالعات دادهمحور که دیگران در حوزه تخصصی بتوانند آنها را نقل قول نموده یا لینک دهند.
- فعالیت در پلتفرمهایی همچون Reddit، لینکدین یا انجمنهای تخصصی برای انتشار ارگانیک دیدگاهها
- بازنشر محتوای قوی تحت قالبهای مختلفی همچون مقاله، پادکست و ویدئو، تا در منابع بیشتری قابل کشف باشند و ابزارهای AI بتوانند به آنها ارجاع دهند.
۳. ساختاردهی محتوا برای استخراج توسط AI
ساختاردهی محتوا به گونهای که خواندن و درک آن ساده باشد، شانس حضور در پاسخهای تولیدشده توسط جستجوی هوش مصنوعی را افزایش میدهد زیرا سیستمهای AI فقط کلمات را نمیخوانند بلکه مفهوم و ارتباط بین ایدهها را نیز تفسیر میکنند.
شیوهای که محتوا سازماندهی شده است، نشان دهنده اهمیت آن موضوع و اینکه مفاهیم چگونه به یکدیگر مرتبط هستند، خواهد بود. این زمینهسازی، به AI کمک میکند تا پاسخهای دقیقتری به پرامپتهای کاربران بدهد.
برای اجرای این کار:
- از سلسلهمراتب مشخص برای تیترها استفاده نمایید تا مرز موضوعات مشخص شود و درک محتوا برای ابزارهای AI و کاربران آسانتر گردد.
- جملات کوتاه و ساده بنویسید تا ارتباط مفاهیم به وضوح بیان شود.
- برای خوانایی بیشتر توسط ماشین از HTML معنایی و schema markup هایی همچون FAQPage، HowTo و Review استفاده نمایید.
- پاسخهای کلیدی را در ابتدای متن قرار دهید.
- برای سادهتر شدن استخراج محتوا توسط AI، از لیست ها، جدولها و بلوکهای پرسشوپاسخ استفاده کنید.
تصویر(۳)
۴. بروزرسانی منظم محتوا
مدلهای زبانی بزرگ (LLMs) بهوضوح محتوایی را ترجیح میدهند که تازه منتشر یا بروزرسانی شده باشند. بنابراین، بهتر است بهطور منظم محتوا را بررسی و اصلاح کرد.
مطالعات روی بیش از ۵۰۰۰ آدرس نشان داد حدود ۶۵٪ از بازدید رباتهای AI روی محتوایی بوده که طی یک سال گذشته منتشر شدهاند.
برای بروزرسانی مؤثر محتوا، باید روی اصطلاحات معنادار و مواردی که مرتبط و دقیق هستند تمرکز کرد:
- جایگزین کردن آمار و ارقام قدیمی با جدیدترین تحقیقات، گزارشها و معیارها
- افزودن مثالها یا مطالعات تازه که تغییرات آن حوزه، محصولات جدید یا داستانهای موفقیت را نشان دهند.
- پوشش ابزارها، استراتژیها یا روشهای جدیدی که مخاطب به دنبال آنها است.
- اصلاح لینکهای خراب یا قدیمی و اطمینان از اعتبار تمام منابع خارجی
- بهینهسازی مجددا برای کلمات کلیدی و ساختار محتوا با توجه به نیازهای جستجوی امروز و پرامپتهای AI
- بروزرسانی نمودارها، اسکرینشاتها و تصاویر، مطابق با رابط کاربری و دادههای جدید
۵. تولید محتوا بر اساس پرسشهای واقعی مشتریان
یکی دیگر از روشهای قدرتمند برای افزایش دیدهشدن در جستجوی هوش مصنوعی، ایجاد صفحاتی است که مستقیماً به پرسشهای واقعی مشتریان پاسخ دهند زیرا ابزارهای AI به کاربران اجازه خواهند داد تا پرسشهای بسیار دقیق و جزئی تر از کلمات کلیدی معمول در سئو را مطرح کنند.
برای کشف این پرسشها، باید دادههای First-Party شامل موارد زیر بررسی شوند:
- تماسهای فروش
- تیکتهای پشتیبانی مشتری
- لاگهای چت
- دادههای Google Search Console درباره کلمات کلیدی مرتبط با برند
این منابع عموما موارد زیر را آشکار میکنند:
- پرسشهای تکراری
- ایرادات
- مقایسه با رقبا
- پرسشهایی از نوع «چطور باید…» یا «چرا کارایی ندارد…»
علاوه بر دادههای داخلی، انجمنها و شبکههای اجتماعی نیز میتوانند کمک کنند تا آنچه مشتریان هدف واقعی درباره چالشهایشان می گویند، بهتر درک شود.
تصویر(۴)
۶. استفاده از ویدئو بهعنوان مرجع استناد
انتشار ویدئوهای باکیفیت در یوتیوب میتواند کمک کند تا برند در پاسخهای تولیدی AI مورد استناد قرار گیرد. دادهها نشان میدهند که یوتیوب سومین دامنهای است که بیشترین استناد را در پاسخهای AI دارد. ویدئوها بهخصوص در ابزارهایی همچون ChatGPT و بخش Google AI Overviews، برای پرسشهای اطلاعاتی کاربرد دارند.
برای موفقیت در ویدئو، باید روی پرسشهای واقعی مشتریان تمرکز نموده و از قالبهایی مانند موارد زیر استفاده شود:
- آموزشهای گامبهگام: راهنمای مرحله به مرحله برای اجرای یک فرآیند یا ارائه محتوای آموزشی
- دموهای تصویری: نمایش محصول، نحوه عملکرد یا یک تکنیک عملی
- مقایسهها و نقدها: ارائه تحلیلهای مقایسه ای که به پرسشهای تصمیممحور پاسخ میدهند.
جمع بندی: اجرای این تاکتیکها برای کسب رتبه در جستجوی AI
جستجوی هوش مصنوعی با سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از روشهای اصلی کاربران برای یافتن پاسخها و محصولات است. به همین دلیل، حضور در پاسخ های ارائه شده از سمت ابزارهای AI برای پرسشهای مخاطب هدف، یک روش کلیدی جهت حفظ رقابتپذیری، ماندگاری در ذهن مخاطبان و افزایش درآمد کسبوکار می باشد.