ابزار جنکینز (Jenkins) در DevOps برای خودکارسازی چرخه عمر توسعه نرم افزار استفاده می شود. پایپ لاین CI/CD (یکپارچه سازی و استقرار مداوم)، پایه و اساس روش های مدرن DevOps به شمار می رود. این ساختارها به تیم های توسعه کمک می کنند تا نرم افزارهایی با کیفیت بالاتر را سریع تر و با سهولت بیشتر به کاربران نهایی ارائه دهند که ارزش آن را افزایش خواهد داد.
در میان ابزارهای متنوع موجود، Jenkins یکی از پیشروهای اتوماسیون (خودکارسازی) چرخه عمر توسعه نرم افزار است. این ابزار متن باز، به دلیل انعطاف پذیری بالا و وجود افزونه های متعدد، تیم های DevOps را قادر می سازد تا تغییرات کد را به صورت یکپارچه تست و منتشر کنند. در نتیجه، روند انتقال کد به محیط عملیاتی ساده تر خواهد شد. ابزار jenkins در فرآیند DevOps به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا تغییرات را به صورت سیستماتیک و سازمان‌یافته، در روند تحویل نرم‌افزار ادغام کنند.
ابزار Jenkins چیست؟
ابزار jenkins یک نرم افزار متن باز می باشد که برای خودکارسازی فرآیندهای CI/CD توسعه یافته و با زبان برنامه نویسی Java نوشته شده است. تیم های توسعه می توانند jenkins pipelines پویا و قابل تنظیم برای CI/CD ایجاد کنند و کل فرآیند تحویل نرم افزار، از مرحله ادغام کد تا انتشار نهایی را به صورت خودکار مدیریت نمایند.
تصویر(۱)
این ابزار جهت ساخت و مدیریت جریان های کاری خودکار به نام “pipeline” طراحی شده که مراحل مختلف توسعه و تحویل نرم افزار مانند ساخت (Build)، تولید مستندات، تست های خودکار، بسته بندی (packaging) و تحلیل کد استاتیک را کنترل می کند.
ویژگی های کلیدی jenkins pipeline:
-
معماری مبتنی بر سرور: ابزار jenkins روی وب سرورهایی مانند Apache Tomcat اجرا می شود. همچنین محیطی پایدار و قابل توسعه برای خودکارسازی فرآیندهای توسعه فراهم می سازد.
-
یکپارچگی آسان با ابزارهای DevOps: این ابزار با بسیاری از ابزارهای محبوب مانند Maven، Gradle، Git، Docker و Kubernetes به خوبی سازگار است و مدیریت فرآیند توسعه نرم افزار را تسهیل می کند.
-
جریان کاری یکپارچه: پایپ لاین جنکینز امکان اجرای تمام مراحل حیاتی توسعه نرم افزار شامل ساخت (Build)، تست، بسته بندی (packaging)، استقرار و تحلیل کد را در قالب یک فرآیند واحد فراهم نموده که پیاده سازی CI/CD را ساده تر می سازد.
-
اکوسیستم گسترده افزونه ها: بیش از ۱۸۰۰ افزونه در Jenkins موجود است که به تیم ها اجازه می دهد این ابزار را متناسب با نیازهای پروژه و استانداردهای خاص خود سفارشی سازی کنند.
-
سازگاری با کانتینرها: ابزار jenkins با پشتیبانی از Docker و Kubernetes امکان تست، بسته بندی و استقرار نرم افزار را با سرعت، پایداری و اطمینان بیشتر فراهم می سازد.
-
سهولت استفاده: نصب و پیکربندی Jenkins بسیار ساده است و جامعه فعال کاربران و توسعه دهندگان آن، به طور مداوم در حال بروزرسانی و پشتیبانی از این ابزار هستند.
نقش Jenkins در DevOps چیست؟
تصویر(۲)
ابزار jenkins یکی از قدیمی ترین و پرکاربردترین ابزارهای CI/CD است که در فرآیند های DevOps به عنوان Build Server (سیستمی که به طور خودکار کدها را دریافت، کامپایل، تست و آماده‌سازی می‌کند) نقش بسیار مهمی ایفا می نماید. این ابزار با فراهم کردن قابلیت های یکپارچه سازی مداوم (CI) و تحویل مداوم (CD)، به بخشی حیاتی از توسعه نرم افزارهای مدرن تبدیل شده است.
در مرحله یکپارچه سازی مداوم (CI)، توسعه دهندگان به طور مکرر و روزانه، تغییرات کد خود را درون مخزن (repository) مشترک ثبت می کنند تا خطاها در اسرع وقت و طی مراحل اولیه شناسایی و رفع شوند. در مرحله تحویل مداوم (CD)، نسخه های پایدار نرم افزار با فاصله های زمانی کوتاه تر منتشر می گردند که این موضوع علاوه بر افزایش سرعت استقرار، احتمال وقوع خطاهای احتمالی را نیز به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
پایپ لاین های Jenkins با خودکارسازی وظایف تکراری مانند ساخت، تست و استقرار، فرآیند تحویل نرم افزار را بهینه کرده و سرعت آن را افزایش می دهند. این اتوماسیون، توسعه نرم افزار را سریع تر، منظم تر و قابل اعتمادتر می سازد.
چگونه Jenkins به تیم های DevOps کمک می کند؟
ابزار jenkins با خودکارسازی فرآیند تست کد، به تیم های DevOps این امکان را می دهد که کیفیت کدهای خود را به سرعت و مداوم ارزیابی کنند. این ابزار با فریم ورک ها و ابزارهای تست متنوعی مانند Selenium، JUnit و TestNG یکپارچه می شود و تیم ها می توانند بر اساس نیاز خود، ابزار مناسب را انتخاب نمایند. به محض اعمال تغییرات در کد، Jenkins به طور خودکار تست های مربوطه را اجرا می کند.
-
تست خودکار: اجرای خودکار اسکریپت های تست بدون نیاز به دخالت دستی.
-
یکپارچگی با فریم ورک های تست: سازگاری کامل با انواع ابزارهای تست که امکان انتخاب انعطاف پذیر را برای تیم ها فراهم می کند.
-
بازخورد سریع: ارائه بازخورد فوری پس از اجرای تست ها تا مشکلات در مراحل اولیه شناسایی و رفع شوند.
-
مقیاس پذیری: قابلیت اجرای خودکار تست، استقرار در پروژه‌هایی تحت اندازه‌های مختلف و سازگاری با رشد پروژه.
نمایش تصویری پایپ لاین جنکینز از ادغام کد تا استقرار
تیم های DevOps توسط Jenkins می توانند فرآیند تحویل نرم افزار را از مرحله ادغام کد تا استقرار نهایی، به صورت تصویری و قابل فهم نمایش دهند. این قابلیت امکان مشاهده بهتر روند کاری را برای تیم های توسعه و تست فراهم نموده و امکان کنترل دقیق تر مراحل مختلف فرآیند را ممکن می سازد.
این قابلیت قابل تنظیم است و می توان وضعیت هر مرحله مانند ساخت، تست و استقرار را به صورت مجزا مشاهده کرد. علاوه بر این، داشبوردهایی نیز وجود دارند که به صورت لحظه ای وضعیت سرویس های (HTTP(S و اطلاعات مرتبط با گواهی های SSL/TLS را مانیتور می کنند. این تصویر کلی و لحظه ای، به تیم ها کمک می کند تا سریع تر مشکلات و موانع موجود را شناسایی و رفع نمایند که در نهایت منجر به بهبود و بهینه سازی فرآیند توسعه و تحویل نرم افزار می شود.
تصویر(۳)
اسکریپت نویسی جریان کاری (Workflow Scripting) برای افزایش سرعت تحویل نرم افزار
ابزار jenkins امکان تعریف و نوشتن اسکریپت برای جریان های کاری (Workflows) را فراهم می کند تا تیم ها بتوانند مراحل تحویل نرم افزار را به صورت استاندارد، قابل پیش بینی و بدون خطا اجرا کنند. به این ترتیب، هر بار که نرم افزار ساخته و منتشر می شود، روند اجرای آن دقیق و یکسان خواهد بود.
ابزار jenkins از زبان برنامه نویسی Groovy پشتیبانی می کند که با استفاده از آن می توان جریان های کاری پیشرفته و منعطف ایجاد کرد. حتی اگر با Groovy آشنایی نداشته باشید، رابط کاربری ساده و کاربرپسند Jenkins شرایطی را فراهم می‌سازد که نوشتن اسکریپت‌ها آسان‌تر انجام شود.
-
تست خودکار: با ایجاد تغییر در مخزن های کدی مانند GitHub، Bitbucket یا GitLab، جنکینز به طور خودکار فعال شده و تست های مرتبط را اجرا می کند. این قابلیت در پروژه های بزرگ اهمیت ویژه ای دارد زیرا امکان مدیریت همزمان چندین وظیفه وابسته (downstream tasks) را فراهم می آورد.
-
افزونه ها در ابزار jenkins: جنکینز دارای بیش از هزار افزونه است که به شکل چشمگیری قابلیت ها و امکانات آن را گسترش می دهند و امکان سفارشی سازی دقیق ابزار، مطابق با نیازهای خاص هر پروژه را فراهم می کنند. برای مثال، افزونه DevOps Portal به تیم ها اجازه می دهد روند ساخت نرم افزار، حجم فایل های خروجی (Artifact)، نسخه های منتشر شده و استقرار را به صورت منظم و دقیق پیگیری کنند.
این افزونه ها باعث می شوند تا Jenkins به طور کامل با شرایط کاری تیم هماهنگ شده و فرآیند توسعه نرم افزار را هدفمندتر، سازمان یافته تر و کارآمدتر سازد.
جمع بندی
در فرایندهای DevOps، ابزار Jenkins نقشی کلیدی و موثر جهت خودکارسازی شناسایی و اجرای تست ها دارد. به ویژه در پروژه های بزرگ و پیچیده که تغییرات مداوم دارند، بهره گیری مستمر از Jenkins این اطمینان را ایجاد می کند که هر تغییر در کد، همواره برای ورود به محیط عملیاتی آماده باشد.
ابزار jenkins با مدیریت کامل جریان های کاری و پایپ لاین CI/CD، به تیم ها این امکان را می دهد که توسعه نرم افزار را با سرعت بالاتر و کیفیت بهتر انجام دهند. یکی از اهداف اساسی DevOps کاهش زمان چرخه توسعه است که با بهره گیری از Jenkins و همکاری مؤثر تیمی، به بهترین شکل محقق می شود.