آسیب پذیری SNMP چیست؟

آسیب پذیری SNMP یک خطر پنهان می باشد که در بسیاری از زیرساخت‌های شبکه کمین کرده است. پروتکل مدیریت آسان شبکه (SNMP) ابزاری قدرتمند جهت مدیریت دستگاه‌ها در سراسر شبکه‌ها می باشد اما اگر به درستی ایمن نشود، می‌تواند به دربی باز برای حملات SNMP تبدیل گردد. مجرمان سایبری می‌توانند از این نقاط ضعف برای دسترسی به داده‌های حساس، ربودن کنترل‌کننده های شبکه یا ایجاد اختلال استفاده کنند.

درک و رسیدگی به این آسیب پذیری ها فقط در مورد ایمن‌سازی دستگاه‌ها نیست بلکه محافظت از هسته شبکه در برابر تهدیدات بالقوه‌ای است که می‌تواند همه چیز را به خطر بیندازد. در ادامه به بررسی نحوه عملکرد این خطرات و کارهایی که می‌توان برای ایمن نگه داشتن سیستم‌های خود انجام داد پرداخته خواهد شد.

تصویر(۱)

پروتکل SNMP چیست و چرا مهم است؟

پروتکل مدیریت آسان شبکه (SNMP) برای مدیریت و نظارت بر دستگاه‌های موجود در یک شبکه کاربرد دارد. آن را مانند زبانی تصور کنید که به دستگاه‌های شبکه مانند روترها، سوئیچ‌ها، سرورها و چاپگرها اجازه می‌دهد با یک سیستم مدیریت شبکه مرکزی (NMS) ارتباط برقرار کنند. پروتکل SNMP به مدیران شبکه امکان بررسی وضعیت سلامت دستگاه‌ها، دریافت معیارهای عملکردی و تغییرات پیکربندی از راه دور را می دهد.

پروتکل SNMP در هسته خود امکان مدیریت موارد زیر را فراهم می‌کند:

• وضعیت دستگاه‌ها (مانند روشن یا خاموش بودن)
• ترافیک شبکه (مانند میزان استفاده از پهنای باند)
• نرخ خطاها (مانند بسته‌های ناموفق)
• تنظیمات پیکربندی (مانند آدرس‌های IP و جداول مسیریابی)

با وجود مفید بودن SNMP، این پروتکل به ویژه هنگام استفاده از نسخه‌های قدیمی‌تر یا تنظیمات ضعیف، چالش‌های امنیتی قابل‌توجهی دارد. 

نسخه‌های مختلف پروتکل SNMP و آسیب پذیری های امنیتی آنها

پروتکل SNMP در طول زمان تکامل یافته و نسخه‌های جدیدتر ویژگی‌های امنیتی قوی‌تری ارائه داده‌اند چرا که امن سازی SNMP از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه خلاصه‌ای از نسخه‌های اصلی و آسیب پذیری SNMP مرتبط با آن ها آورده شده است:

SNMPv1 (نسخه اولیه)
اولین نسخه پروتکل SNMP هیچ‌گونه رمزنگاری ندارد و برای احراز هویت به رشته‌های ساده‌ای با نام “community strings” متکی است. این رشته‌ها به صورت متن ساده ارسال می‌شوند و SNMPv1 را در برابر رهگیری بسیار آسیب‌پذیر می‌کنند.

SNMPv2 (بهبود یافته اما هنوز ناقص)
SNMPv2 عملکرد بهتر و ویژگی‌های بیشتری ارائه داد اما همچنان همان امنیت ضعیف SNMPv1 را حفظ کرد. این نسخه، امنیت مبتنی بر community را معرفی کرد اما هنوز از رمزنگاری و مکانیسم‌های احراز هویت قوی بی‌بهره است.

تصویر(۲)

SNMPv3 (نسخه امن)
جدیدترین نسخه SNMPv3 بسیاری از نقاط ضعف امنیتی نسخه‌های قبلی را برطرف کرده و گامی بزرگ در جهت امن سازی SNMP برداشته است. ویژگی‌های کلیدی آن شامل موارد زیر می باشد:

• احراز هویت: تأیید می‌کند که درخواست‌ها از یک منبع قانونی ارسال شده‌اند.
• رمزنگاری: داده‌ها را در برابر رهگیری محافظت می‌کند.
• کنترل دسترسی: امکان دسترسی جزئی‌تر به اطلاعات را فراهم می‌کند.

با این حال، نسخه‌های قدیمی‌تر SNMP همچنان به دلیل مسائل سازگاری یا تنظیمات ضعیف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۵ نقص امنیتی رایج در پروتکل SNMP

در ادامه برخی از آسیب پذیری های رایج مرتبط با SNMP که می توانند یک شبکه را در معرض خطر قرار دهند، آورده شده است:

۱. رشته‌های Community ضعیف یا پیش‌فرض
رشته‌های پیش‌فرض در پروتکل SNMP مانند “public” و “private” معمولاً بدون تغییر باقی می‌مانند و این امر آنها را به هدفی آسان برای مهاجمان تبدیل می‌کند. این رشته‌ها نقش یک رمز عبور ساده را دارند که به صورت متن ساده در شبکه ارسال می گردند و می‌توانند توسط ابزارهایی مانند Wireshark شنود شوند. جهت جلوگیری از این آسیب پذیری، باید رشته‌های پیچیده و اختصاصی را برای هر دستگاه استفاده کرد و آنها را به طور منظم تغییر داد تا امنیت شبکه حفظ شود.

۲. نبود رمزنگاری در ترافیک SNMP
نسخه‌های قدیمی‌تر پروتکل SNMP، مانند SNMPv1 و SNMPv2، فاقد مکانیزم‌های رمزنگاری هستند و داده‌ها به صورت متن ساده منتقل می‌شوند. این ویژگی، امکان شنود اطلاعات حساس مانند تنظیمات دستگاه‌ها و کلمات عبور را برای مهاجمان فراهم می‌کند. آسیب پذیری SNMP در این دو ورژن بالا می باشد. بهترین راه‌حل امن سازی SNMP، استفاده از SNMPv3 است که با ارائه رمزنگاری و مکانیزم‌های احراز هویت، امنیت بالاتری را فراهم می‌نماید. علاوه بر این، می‌توان از ابزارهایی برای رمزنگاری ترافیک شبکه بهره برد.

۳. تنظیمات اشتباه در سرویس‌های SNMP
تنظیمات نادرست پروتکل SNMP می‌تواند به مهاجمان اجازه دهد تا اطلاعات حساس شبکه مانند جداول مسیریابی، آدرس‌های IP و تنظیمات دستگاه‌ها را استخراج کنند. این مشکل زمانی بحرانی‌تر می‌شود که SNMP جهت دسترسی عمومی از طریق اینترنت باز بوده یا محدودیت‌هایی برای آدرس‌های IP مورد اعتماد اعمال نشده باشد. برای کاهش خطرات، دسترسی SNMP باید تنها به آدرس‌های IP مشخصی محدود شود و دستگاه‌هایی که نیازی به این سرویس ندارند، باید پروتکل SNMP را غیرفعال نمایند.

تصویر(۳)

۴. آسیب پذیری های سرریز بافر (Buffer Overflow)
سرریز بافر یکی از روش‌های رایج حملات سایبری است که در آن مهاجمان با ارسال بسته‌هایی بزرگ‌تر از حد مجاز، حافظه دستگاه‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند. این حملات می‌توانند منجر به خرابی سیستم یا اجرای کدهای مخرب توسط مهاجم گردند. برای مقابله با این آسیب پذیری SNMP، بروزرسانی منظم نرم‌افزارها و سیستم‌عامل دستگاه‌ها و اعمال محدودیت بر اندازه بسته‌ها پذیرفته شده، ضروری است.

۵. حملات DDoS Amplification
در این حملات، مهاجمان با ارسال درخواست‌های کوچک جعلی به دستگاه‌های SNMP، پاسخ‌های حجیم دریافت می نمایند و آنها را به سمت هدف اصلی حمله هدایت می‌کنند. این فرآیند می‌تواند پهنای باند هدف را اشغال کرده و آن را از دسترس خارج کند. برای کاهش این خطر، باید دسترسی پروتکل SNMP به آدرس‌های IP مورد اعتماد محدود شود، از ابزارهای امنیتی مانند فایروال برای شناسایی و مسدود کردن ترافیک غیرعادی استفاده گردد، و تنظیمات دستگاه‌ها به گونه‌ای باشد که حجم پاسخ‌های SNMP محدود شود.

نحوه تشخیص آسیب پذیری SNMP: تست نفوذ و ابزارهای لازم

برای شناسایی آسیب پذیری SNMP در شبکه، انجام تست نفوذ (Penetration Testing) ضروری است. در ادامه به روش‌ها و ابزارهای کاربردی برای این کار پرداخته خواهد شد:

۱. استفاده از اسکنرهای SNMP

ابزارهای تخصصی بسیاری وجود دارند که می‌توانند شبکه شما را اسکن نموده و آسیب پذیری SNMP، مانند استفاده از community strings پیش‌فرض یا نسخه‌های ناامن آن را شناسایی کنند.

۲. بررسی پورت‌های باز SNMP

برای شناسایی باز بودن پورت‌های SNMP یعنی UDP شماره ۱۶۱ و ۱۶۲، می‌توان از ابزارهای اسکن شبکه مانند Nmap استفاده کرد. دستگاه‌هایی با پورت‌های باز SNMP ممکن است در معرض تهدیدات امنیتی باشند. 

۳. بررسی فایل‌های پیکربندی

فایل‌های پیکربندی SNMP را به صورت دستی بازبینی کنید و اطمینان حاصل نمایید که:

• فقط دستگاه‌های ضروری دارای پروتکل SNMP فعال باشند.
• از نسخه SNMPv3 با تنظیمات احراز هویت قوی و رمزنگاری مناسب استفاده شده باشد.

۴. تست Community Strings پیش‌فرض

توسط ابزارهایی مانند SnmpCheck بررسی کنید که آیا دستگاه‌ها همچنان از رشته‌های پیش‌فرض مانند “public” یا “private” استفاده می‌کنند یا خیر. مهاجمان به راحتی می‌توانند از این رشته‌ها سوء استفاده نمایند. 

۵. بررسی آسیب پذیری های Amplification

برای بررسی آسیب پذیری SNMP در برابر حملات تقویت شده (Amplification Attacks)، می‌توانید با ارسال درخواست‌های جعلی SNMP، پاسخ‌های حجیم را شبیه سازی کنید. این کار با ابزارهایی مانند Hping3 انجام می‌شود.

بهترین روش‌ها برای محافظت از شبکه در برابر آسیب پذیری SNMP

برای امن سازی SNMP و جلوگیری از حملات احتمالی، می‌توانید مراحل زیر را استفاده کنید:

۱. استفاده از SNMPv3

جهت امن سازی SNMP همیشه از نسخه SNMPv3 استفاده کنید زیرا این نسخه دارای ویژگی‌های امنیتی پیشرفته‌ای مانند رمزگذاری و احراز هویت است. این گام اساسی‌ترین و مهم‌ترین روش برای امن سازی SNMP محسوب می‌شود.

۲. تغییر Community Strings پیش‌فرض

هرگز از رشته‌های پیش‌فرض مانند “public” یا “private” استفاده نکنید. رشته‌های پیچیده و قوی برای تنظیمات “فقط خواندنی” و “خواندنی-نوشتنی” ایجاد نمایید تا امنیت افزایش یابد.

۳. محدود کردن دسترسی پروتکل SNMP

• با استفاده از لیست‌های کنترل دسترسی (ACL)، دسترسی پروتکل SNMP را فقط به آدرس‌های IP معتبر محدود کنید.
• پروتکل SNMP را روی دستگاه‌هایی که نیازی به آن ندارند غیرفعال کنید تا سطح حمله کاهش یابد.

۴. رمزگذاری ترافیک SNMP

حتی با وجود استفاده از SNMPv3، برای افزایش امنیت، ترافیک SNMP را توسط پیاده‌سازی ابزارهای پنهان کننده IP رمزگذاری کنید. این کار می‌تواند خطر شنود اطلاعات را به حداقل برساند.

۵. بروزرسانی منظم

اطمینان حاصل کنید که تمامی دستگاه‌های مجهز به SNMP، مرتبا با آخرین بروزرسانی‌ها و پچ های سیستم عامل، آپدیت هستند. این کار می‌تواند آسیب پذیری های شناخته‌شده، مانند حملات سرریز بافر و DDoS را برطرف کند.

۶. نظارت بر فعالیت SNMP

فعالیت‌های SNMP را پایش کنید تا درخواست‌ها و پاسخ‌های غیرعادی شناسایی شوند. ابزارهایی مانند Snmpwalk می‌توانند در ردیابی ترافیک و شناسایی الگوهای مشکوک که ممکن است نشان‌دهنده حمله باشند، مفید واقع شوند. با اجرای این مراحل، می‌توانید شبکه خود را در برابر آسیب پذیری SNMP ایمن کنید.

تصویر(۴)

نتیجه گیری

در این مقاله تلاش شد تا آسیب پذیری SNMP بررسی و راه های جلوگیری از آن ارائه گردد. SNMP ابزاری حیاتی برای مدیریت شبکه ها است اما در صورت بی‌توجهی به نقاط ضعف آن، می‌تواند خطرات جدی داشته باشد. عواملی مانند community strings ضعیف، نبود رمزگذاری و آسیب پذیری های مرتبط با حملات دیداس، SNMP را به هدفی جذاب برای مهاجمان تبدیل می‌کند. با آگاهی از این تهدیدات و انجام منظم تست نفوذ، همراه اجرای بهترین روش‌ها مانند ارتقا به SNMPv3، محدودسازی دسترسی و استفاده از گذرواژه‌های قوی، سازمان‌ها می‌توانند امنیت شبکه‌های خود را تضمین کنند. تأمین امنیت SNMP، نقشی کلیدی در حفظ پایداری و مقاومت زیرساخت شبکه ایفا می‌کند.